COP29 w Baku: cele i potrzeby energetyki wobec wyzwań klimatycznych

Trwa Międzynarodowy Szczyt Klimatyczny COP29 (Conference of the Parties) organizowany przez UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change). W międzynarodowym spotkaniu liderów polityki i biznesu w Baku (Azerbejdżan) biorą też udział reprezentanci Polski i krajowych podmiotów. Wśród nich jest Sławomir Staszak – wiceprezes Rady Zarządzającej PKEE, Prezes Zarządu Energi SA oraz członek Rady Biznesowej przy UN Global Compact Network Poland, której ostatnie posiedzenie odbyło się na konferencji klimatycznej PRECOP29 w Katowicach. Jego celem było dokonanie analizy wyniku negocjacji klimatycznych ze szczytu klimatycznego w Dubaju (COP 28) oraz utworzenie wspólnych rekomendacji wspierających negocjacje na szczycie w Baku.

Energetyka nie jest jedynym sektorem, który musi odpowiedzieć na potrzeby transformacji energetycznej, ale z uwagi na swoje miejsce w światowych łańcuchach dostaw i łańcuchach wartości pełni jedną z kluczowych ról w staraniach o stabilizację klimatu i ochronę środowiska. W ostatnich latach zarówno na arenie krajowej, jak też globalnie wiele uczyniono w kierunku zmniejszenia wpływu produkcji energii elektrycznej na środowisko. Według danych Międzynarodowej Agencji Energetyki Odnawialnej (IRENA), tylko w ubiegłym roku moc zainstalowana w OZE wzrosła globalnie niemalże o 14 proc., do ok. 3,8 TW. Prognozy dla dalszego rozwoju i wzrostu udziału źródeł odnawialnych w światowym miksie wytwórczym są jeszcze wyższe. Transformacja energetyczna i realizacja celów emisyjnych stawiają jednak przed globalną energetyką rosnące wyzwania w zakresie bilansowania OZE, które charakteryzuje się zmiennym profilem produkcji.

Stabilność i elastyczność pracy systemów elektroenergetycznych w przyszłości wymaga nie tylko zrównoważenia źródeł odnawialnych odpowiednimi nisko- lub zeroemisyjnymi jednostkami bilansującymi. Potrzebne jest też dynamiczne wdrożenie innych technologii uelastyczniających, w tym magazynów energii, ale przede wszystkim niezbędny jest rozwój samych sieci dystrybucyjnych i przesyłowych.

Ekspercki głos w sprawie dystrybucji i magazynów

 – Kluczowym wyzwaniem wynikającym z trwającego procesu transformacji jest zagwarantowanie odpowiedniego tempa rozwoju sieci elektroenergetycznych, zarówno dystrybucyjnych (lokalnych) jak i przesyłowych (krajowych i transgranicznych). Niezbędny jest także odpowiedni dobór technologii stosowanych do modernizacji sieci. Wszystko po to, aby realizować to przy pomocy skutecznych rozwiązań, gwarantujących zgodność z celami w zakresie adaptacji oraz łagodzenia skutków zmian klimatycznych – podkreśla Sławomir Staszak w przedmowie do raportu „Proces Transformacji Energetycznej z Poznania, Warszawy i Katowic do Baku”, przygotowanego specjalnie na COP29 przy współpracy ekspertów z Grup PGE i Energa. Sieci elektroenergetyczne oraz konieczność ich modernizacji i uelastycznienia są jednym z kluczowych tematów tego dokumentu.

Autorzy raportu wskazują m.in. że w Europie ponad 40 proc. sieci dystrybucyjnych ma ponad 40 lat i wymaga modernizacji, aby sprostać nowym wyzwaniom gospodarki w okresie zielonej transformacji. Kluczowa w tym zakresie będzie modernizacja i rozwój sieci niskich i średnich napięć, do których podłączone jest ok. ¾ mocy zainstalowanej w europejskich źródłach odnawialnych. Dlatego tylko do 2030 roku obszar dystrybucji w Unii Europejskiej wymagać może nakładów inwestycyjnych w wysokości nawet 425 mld euro.

Autorzy wskazują też, że w skali światowej nakłady na rozwój samych tylko sieci elektroenergetycznych powinny w latach 2021-2050 wynieść ok. 600 mld USD, aby możliwa była realizacja scenariusza ograniczenia globalnego wzrostu temperatur do 1,5°C. Tymczasem na całym świecie dostrzegalna jest luka inwestycyjna między nakładami niezbędnymi do poniesienia do 2050 roku a już zaplanowany inwestycjami. Wymaga to zatem intensyfikacji działań, która będzie wyzwaniem dla sektorów energetycznych bez odpowiedniego systemowego wsparcia.

Energa inwestuje w transformację energetyczną

Energa Operator, spółka zależna Energi z Grupy ORLEN, posiada obecnie ok. 199 tys. km linii dystrybucyjnych w północnej i środkowej Polsce, do których na koniec września br. roku podłączone były OZE o łącznej mocy zainstalowanej przekraczającej 9 GW.

Zgodnie z aktualnym Strategicznym Planem Rozwoju Grupy Energa, do 2030 rok na inwestycje w obszar dystrybucji przeznaczone zostanie ok. 23,4 mld zł. Nakłady te posłużą w pierwszej kolejności na modernizację i rozbudowę sieci, przede wszystkim pod kątem zwiększania potencjału przyłączeniowego dla nowych OZE, magazynów energii i punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Tylko w ciągu pierwszych trzech kwartałów br. wydatki na inwestycje w Linii Biznesowej Grupy Energa wyniosły 1,6 mld zł.

Grupa Energa pracuje również nad wdrażaniem technologii magazynowania energii. Przy farmie wiatrowej Bystra (woj. pomorskie) działa hybrydowy magazyn bateryjny o mocy 6 MW i pojemności 27,3 MWh, wybudowany przez spółkę Energa Wytwarzanie w ramach polsko-japońskiego partnerstwa. Spółka ta zarządza również elektrownią szczytowo-pompową w Żydowie o mocy zainstalowanej 157 MW, pełniącą funkcję magazynu energii. Oprócz tego, również Energa Operator dysponuje dwoma magazynami: w Pucku (o mocy 0,75 MW i pojemności 1,5 MWh) oraz w Czernikowie, wybudowany w ramach realizacji projektu Smart Grid (o mocy 1 MW i pojemności 2 MWh).

W aktualnym Strategicznym Planie Rozwoju Grupy Energa zakładana jest budowa do 2030 roku kolejnych magazynów energii o mocy 90 MW oraz pozyskanie warunków przyłączenia dla kolejnych tego typu obiektów na łączną moc 1,6 GW. Rozważane są różne warianty realizacji celów inwestycyjnych w zakresie rozwoju potencjału magazynowania, m.in. poprzez dedykowane spółki celowe. Nie jest też wykluczone, że Grupa przyjmie nowe, ambitniejsze plany co do inwestycji w tym obszarze.